نگاهي به ورزشهاي بومي و محلي بروجرد

**akbar** Sun Aug 23, 2009 4:33 pm

در گذشته مردم بروجرد همچون هر قوم و ملتي به بازي و سرگرميهاي خاص پرداخته و عرصه را براي حماسه و جنگ آماده مي کردند به خصوص در ايام نوروز و فصل تابستان که اين منطقه داراي طبيعتي زيبا و دل انگيز است و زمينه براي اجراي ورزشهاي بومي مهيا مي شد.
بازيهاي سنتي و بومي اين منطقه که يادگاري از گذشتگان و بزرگان بوده امروز به فراموشي سپرده شده و تنها نامي از انها در ذهن افراد ميانسال بر جا ست.
"حسين حزين" يکي از نويسندگان بروجرد در کتاب تذکره خود به برخي بازيهاي محلي و بومي بروجرد از جمله کفشک بازي، بقچه بازي، الچوب، گز کوي، تنجور، شاه شاهکي، دست بچاله، دار دارکني، گروبندي يا شرط بندي، فنجان و گوي بازي، آهسته بيا آهسته برو، لنگران اشاره مي کند.
امروز نام اين بازيها که در گذشته هر کدام با هدف پرورش روح و جسم آدمي انجام مي شد براي جوانان و نوجوانان منطقه نا آشناست و با وجود ساير وسايل سرگرم کننده از جمله ماهواره و تلويزيون اين سنت و فرهنگ ديرينه کمرنگ شده است.
گذشته از ورزشهايي مانند فوتبال که سطح گستردگي آن در کشور زياد است و روي کار آمدن ورزشهاي نويني مانند بيليارد، راگبي ، دارت، گلف و پاراگلايدر اغلب جوانان و نوجوانان اوقات فراغت خود را در اجراي اين گونه رشته هاي ورزشي مي گذرانند.
شايد يکي ازدلايل کمرنگ شدن ورزشهاي بومي درميان مردم منطقه به ويژه جوانان و نوجوانان آشنا نبودن آنها با نحوه اجراي برگزاري ورزشهاي بومي است.
يکي از شهروندان بروجرد انجام بازيهاي محلي را در گذشته عاملي براي اتحاد و همبستگي هر چه بيشتر ميان مردم دانست و گفت: انجام اين بازيها شادي و نشاط فراواني را براي مردم به ارمغان آورده و روحيه اي مطلوب را در آنها ايجاد مي کرد.
"علي کاوند" افزود: بازيهاي محلي بدون پرداخت هزينه در فضاهاي طبيعي با شور و نشاط خاصي برگزار مي شد.
وي در باره اجراي بازي "الچوب" گفت: در اين بازي بازيکنان به دو گروه تقسيم شده و چوبهاي فراواني به اندازه حدود 10سانتي متر را آماده و دو سنگ را به فاصله اي اندک از هم روي زمين قرار مي دادند.
وي گفت: گروهي از بازيکنان چوبها را يکي يکي روي دو سنگ قرار داده و با چوبي بلندتر به آن زده و پرتاب مي کنند.
وي افزود: گروه ديگر از بازيکنان دورتر ايستاده و اگر بتوانند چوبهاي پرتاب شده را بگيرند يک نفر از بازيکنان گروه پرتاب کننده بازنده محسوب مي شوند.
يکي ديگر از شهروندان بروجرد يادآور شد: بازيهاي محلي در گذشته به دليل جذابيت فراوان مورد توجه گروههاي سني مختلف و مردان و زنان قرار مي گرفت.
"روح الله پيرهادي" با اشاره به بازي "گزکوي" افزود: اين بازي تا حدودي به گلف شباهت دارد با اين تفاوت که در اجراي آن از وسايل طبيعي و قابل دسترس مانند چوب بلند و شي گرد يا مکعب استفاده مي شود.
وي اظهار داشت: در اين بازي بازيکنان به دو گروه تقسيم شده و يک گروه با چوب به شي مذکور زده تا جايي که در چاله اي که به اين منظور آماده شده بود بيندازند که اگر در حين انداختن شي، چوب به پاي يکي از بازيکنان گروه مقابل که مانع پرتاب بود برخورد مي کرد آن گروه بازنده بودند.
بازيهاي سنتي و بومي در کشور اکنون ما به فراموشي سپرده شده و اين در حالي است که در کشور هاي اروپايي و پيشرفته با بر پايي مسابقات قهرماني ورزشهاي بومي ارزش خاصي براي گذشتگان خود قائل هستند.
وجود خطوط سفيدي که درکوچه ها توسط کودکان براي "لي لي بازي "کشيده شده، سنگهاي صافي که به زحمت از ميان نخاله هاي ساختماني جدا و روي هم براي اجراي بازي "هفت سنگ " چيده شده و گوي هاي شيشه اي که در گذشته اصلي ترين بازي بود و هم اکنون زينت بخش نفت دان فانوسها ويا تنگ ماهي عيد نوروز مادر بزرگ است ، نويد احياي ورزشهاي بومي را مي دهد.
"مجيد باعزم" يکي از مربيان و پيشکسوتان امر ورزش در بروجرد بازيهاي بومي را نشانه اي از تمدن غني فرهنگي منطقه دانست وگفت: از آنجا که ورزشهاي بومي کم خطر، نشاط آور، مهيج و بدون هزينه و امکانات قابل برگزاري است براحتي مي توان آنها را در سطح مدارس و مقاطع تحصيلي مختلف به دانش آموزان آموزش داد.
مسوول هيات ورزشهاي همگاني بروجرد نيز مي گويد:متاسفانه ورزشهاي بومي و محلي در کشور و شهرستان کمرنگ شده است.
"غلامعباس خردمند" افزود: هم اکنون اين هيات ورزشي داراي انجمن "بومي و محلي" مي باشد که اخيرا در بخش کودکان فعال شده و فعاليتهاي خوبي از اين انجمن مشاهده شده است.
وي اضافه کرد: ورزشهاي بومي و محلي در استان لرستان و شهرستان بسيار گسترده و فراوان است و تعداد اندکي از افراد از روش اجراي اين بازيهاي آگاهي دارند.
وي اظهار داشت: اين بازيها بايد ابتدا به صورت مکتوب جمع اوري و در اختيار جوانان و نوجوانان قرار بگيرد تا بتوان در قالب انجمن ورزشهاي بومي و محلي آنها را احيا کرد.
خردمند افزود:در حاشيه برگزاري اردوهاي فرهنگي و تفريحي دانش آموزان مي توان ورزشهاي بومي و محلي را اجرا و با ارايه آموزشهاي لازم به اين قشر بستر لازم را براي احياي اين فرهنگ ديرينه در آينده فراهم نماييم.