آموزش Asp.net( کامل )

چرا به دات نت احتياج داريم؟


به طور معمول نسل های جديد زبان های برنامه نويسی به اين دليل متولد می شوند که زبان های قديمی تر دارای امکانات محدود بودند و يا قدرت استفاده از تکنولوژی های فعلی را به صورت مطلوب و ساده ندارند.
مهمترين نيازی که به عنوان آخرين تکنولوژی وجود دارد، برنامه نويسی در محيط اينترنت است. اينترنت در مدت تقريبا ۸ سال جای خود را به عنوان يکی از مهمترين وسايل ارتباطی برای کارهای روزمره و تجارت باز کرده است. سيستم های برنامه نويسی قديمی تر امکان برنامه نويسی برای اينترنت را فراهم کرده بودند اما هر کدام دارای اشکالات بزرگی هستند، برای مثال تکنولوژی COM اولين بار در ويندوز به کار گرفته شد. در سال 1970 نيز سيستم هايی برای Unix نوشته شده بودند، جاوا نيز در اصل برای ابزارهای الکترونيکی بود و نه برای اينترنت.
سپس برای اولين بار يک سيستم جامع برای برنامه نويسی تحت اينترنت ايجاد شد. اين سيستم -NET. از مراحل سطح پايين که به زبان ماشين می باشد تا بالاترين سطح که برنامه نويسی ويژوال آن می باشد برای استفاده در اينترنت طراحی شده است. البتهNET. فقط برای اينترنت نيست و با استفاده از آن می توان برنامه های کامل تحت Client نيز ايجاد کرد، اما بزرگترين مزيت آن دربرابر سيستم های ديگر امکانات اينترنت آن است.
برای اينکه مزايای استفاده ازNET. را بهتر متوجه بشويم بهتر است در ابتدا معايب سيستم های پيشين را ذکر کنيم. شرکت مايکروسافت تا قبل از سال 1995 به برنامه نويسی در محيط های Client و Server می پرداخت، اما از آن سال به بعد توجه بيشتری به مساله برنامه نويسی در اينترنت کرد. مايکروسافت COM و +COM را ايجاد کرد و آنها را در ويژوال استوديوی 6 به کار گرفت. در سال 1999 حدود ۵۰ در صد از بزرگترين سايتهای تجارت الکترونيکی از محصولات مايکروسافت استفاده می کردند. اما هنوز هم مشکلات بزرگی در سيستم های مايکروسافت وجود داشت که يکی از آنها دشواری نوشتن برنامه در اينترنت با محصولات مايکروسافت بود. شرکت مايکروسافت برای راحتی کار برنامه نويس ها ASP يا Active Server Page را ايجاد کرد. با اينکه اين يک قدم بزرگ بود و کارها را بسيار ساده کرد ولی هنوز از برنامه نويسی شی گرا پشتيبانی نمی کرد. همچنين در ويژوال استوديوی 6 قسمتی برای Internet Application ايجاد شده بود و در آنها امکان ساختن Web Class وجود داشت ولی هيچ وقت به عنوان يک ابزار کار آمد برای برنامه نويسی وب درنظر گرفته نشد.

مدل برنامه نويسی DNA


مايکروسافت يک مدل برنامه نويسی به نام Distributed interNet Application دارد که بر پايه برنامه نويسی n-tier و COM بنا نهاده شده است. مدل DNA از سه بخش اساسی تشکيل شده است.
بخش اول به نام Presentation tire معروف است. در اين بخش رابط تصويری کاربر وجود دارد و خود نيز به دو نوع Internet Browser و Win 32 GUI تقسيم می شود که هر کدام مشکلات خاص خود را دارند. در مدلی که از Win32 GUI يا همان نرم افزارهای معمولی استفاده می شود دو مشکل بزرگ وجود دارد ؛ دشواری بروز رسانی نرم افزار و ديگری DLL Hell که در ادامه توضيح داده خواهد شد. در نوع دوم مشکلاتی از قبيل نبود امکانات برنامه نويسی کافی در محيط مرورگر، نبود رابط قوی با کاربر، نبودن مرورگر های يکسان و... وجود دارد. همچنين هميشه يک اتصال به اينترنت يا اينترانت لازم است. در اين نوع از برنامه نويسی می توان از Java Applet ها يا ActiveX استفاده کرد ولی مرورگر بايد امکان استفاده از آن را داشته باشد، مخصوصا ً هنگام استفاده از ActiveX که بايد فقط از IE استفاده کرد.
بخش دوم که Middle tier نام دارد، مکانی است که اطلاعات و قوانين تجاری در آن وجود دارد. منظور از قوانين ، متد ها و اجزائی هستند که اعمال کاربران را کنترل می کنند. مهمترين و آسان ترين زبان برای نوشتن اين اجزا از DNA ويژوال بيسيک است. برنامه نويسی که بخواهد در اين رده برنامه بنويسد بايد آشنايی کاملی با COM و پروتکل های رايج داشته، همچنين بايد مهارت کافی در استفاده از ADO و ADSI داشته باشد. مشخص است که يک اشتباه در اين لايه باعث بروز خطا و نقص در کل سيستم می شود.
بخش سوم يا Data tier مکانی است که اطلاعات سازمان در آن ذخيره می شود. معمولا ً در اين قسمت از بانکهای پيشرفته رابطه ای مانند SQL Server و Oracle استفاده می کنند.

محدوديت های COM


همانطور که ديديد مهمترين قسمت در DNA همان COM است که در جای جای آن استفاده می شود. در اينجا برخی معايب COM ذکر می شود : ( در ابتدای متن ذکر شد که برای درک نياز بهNET. بايد ابتدا معايب سيستم های قديمی را بشناسيم )
DLL Hell: اگر کوچکترين تغييری در يک COM ايجاد شود، ديگر برنامه هايی که از ورژن قبلی استفاده می کردند قادر به فعال ساختن نسخه جديد نيستند. هنگامی که در ويندوز، يک COM نصب شود برايش در رجيستری يک GUID ثبت می شود که اطلاعات آن COM را در خود ذخيره می کند. اگر يک برنامه از نسخه اول يک COM استفاده کند و بعد از مدتی شما تغييراتی در نسخه اول بدهيد و بخواهيد آن را دوباره در سيستم نصب کنيد ويندوز به شما پيغام خطا می دهد چون ورژن آن تکراری است، اگر هم آن را به ورژن دوم ارتقا دهيد نرم افزار قبلی هنوز به دنبال نسخه اول می گردد. اين امر باعث می شود که شما مجبور شويد يکبار ديگر کل برنامه را کامپايل کرده و در کامپيوترتان نصب کنيد.
کمبود در وراثت: در نسخه های COM که در حال حاضرهستند چيزی به نام وراثتی که در ++C وجود دارد نمی باشد، بلکه وراثت تنها در واسط يک COM می باشد، استفاده از آن هم چندان کمکی به برنامه نويسی نمی کند.
برخی محدوديت های برنامه نويسی اينترنتی در مدل DNA
۱- وجود دو محيط برنامه نويسی برای اينترنت و Client
نقصان در نوشتن برنامه هايی با رابط گرافيکی خوب که در اينترنت کار می کردند کاملا ً مشهود است، نمونه بارز آن اختلاف در برنامه نويسی در ويژوال بيسيک و ASP است. ويژوال بيسيک با رابط گرافيکی کاملا ً سطح بالا و ASP تقريبا ً رابط گرافيکی ندارد. همين امر باعث می شد که يک برنامه نويس مجبور باشد طيف وسيعی از تکنيک ها و زبان ها را فرابگيرد تا بتواند برنامه ساده ای در اينترنت بنويسد.
۲- نبودن حالت های ذخيره اطلاعات رابط گرافيکی در صفحه های اينترنتی
نمونه اين حالت زمانی است که در يک textbox متنی وجود داشته باشد. در برنامه های Win32 GUI متن داخل textbox تا زمانی که کاربر يا برنامه آن را تغيير نداده بر جای خود وجود دارد. اما در محيط اينترنت و نوع ASP با هر بار refresh کردن صفحه کل اطلاعات ازبين می رود. البته اين مشکل با استفاده از شئ های Request و Response تقريبا ً قابل حل است ولی احتياج به برنامه نويسی برای هر تکه از صفحه ASP دارد.
۳- نداشتن Event Handler در محيط برنامه نويسی اينترنت
يکی از مهمترين ابزاری که در برنامه نويسی Win32 GUI وجود دارد استفاده از Event ها است. با تکنولوژی که در حال حاضر وجود دارد تنها راه رسيدن به اين مهم استفاده از ActiveX است که به علت مسايل امنيتی در بيش از ۹۵ در صد مواقع توسط کاربر استفاده از آن رد می شود.

معايب استفاده از api
api ها توابعی هستند که از ويندوز نسخه 1 تا امروز در برنامه نويسی کاربرد داشته و دارند. مهمترين کاری که اين توابع انجام می دهند انجام کارهای سخت و سطح پايين سيستمی است که احتياج به برنامه نويسی زيادی دارند و يا حتی امکان ايجاد آن با زبان هايی مثل ويژوال بيسيک نيست. اما هر api از هر نسخه ويندوز تا نسخه ديگر آن می تواند دچار تغييرات بشود. برای مثال برنامه ای که در ويندوز 98 نوشته شده باشد می تواند در ويندوز 95 اجرا نشود. همچنين هم اکنون ابزارهای جديدی به بازار آمده است که برای آنها نيز می توان برنامه نويسی کرد، مانند تلفن های سيار، کيوسک تلفن، دستگاه های کامپيوتری جيبی و غيره. در اين نوع دستگاه ها ديگر ويندوز به مفهومی که در حال حاضر وجود دارد قابل اجرا نيست و در نتيجه api هم وجود ندارد. لازم به ذکر است که ويندوز ce برای دستگاه های مذکور می باشد ولی قابليت های آن با ويندوزهای ديگر تفاوت زيادی دارد

آشنائی با ASP.NET
NET نسل بعدی Active Server Pages يا ASP است که توسط شرکت ميکروسافت ارائه شده است. اين محصول توسط ميکروسافت بعنوان شاخص اصلی فناوری در ساخت سايتهای وب در نظر گرفته شده است. با استفاده از ASP.NET می توان هم اينترانت کوچک يک شرکت را ساخت و هم يک سايت وب تجاری خيلی بزرگ را طراحی و پياده سازی نمود. مهمترين نکاتی که در طراحی اين محصول در نظر گرفته شده است راحتی استفاده و بالا بودن کارائی و قابليت آن می باشد. در زير برخی ويژگيهای ASP.NET را بررسی می کنيم.
• صفحات ASP.NET کامپايل می شوند.
هنگامی که يک صفحه ASP.NET برای اولين بارتوسط يک مراجعه کننده به سايت فراخوانی می شود، آن صفحه ابتدا کامپايل شده و بر روی سرور نگهداشته می شود و در فراخوانی های بعدی از آن استفاده می شود. اين بدين معنی است که صفحات ASP.NET خيلی سريع اجرا می شوند.
• صفحات ASP.NET با ابزارهای روی سرور ساخته می شوند.
با ابزارهای موجود در ASP.NET می توان صفحات پيچيده وب را براحتی طراحی نمود. بعنوان مثال با استفاده از ابزار DataGrid می توان به آسانی داده های موجود در يک بانک اطلاعاتی را تحت وب نمايش داد.
• مجموعهASP.NET عضوی از بدنه NET. است.
بدنه NET. دارای بيش از ۴۵۰۰ کلاس آماده جهت استفاده در ASP.NET است. اين کلاس ها تقريبا هر نيازی را در برنامه نويسی برآورده می کنند. بعنوان مثال از اين کلاس ها می توان جهت توليد تصاوير بر حسب تقاضا، به رمز درآوردن يک فايل و يا ارسال يک نامه استفاده کرد

مقايسه ASP.NET و ASP کلاسيک


ASP.NET نسل بعدی ASP يا ASP کلاسيک است. اما اين يک پيشرفت تکاملی است بطوريکه اين دو فناوری تقريبا از يکديگر متفاوتند. صفحات ASP با زبان های دستورالعمل نويسی مانند VBScript يا JScript ايجاد می شوند اما در ASP.NET ما يک فرايند کامل برنامه نويسی با زبانهای Visual Basic يا #C (سي-شارپ تلفظ شود) داريم. همچنين در ASP کلاسيک تنها پنج کلاس استاندارد (Request, Response, Application Session, Server) وجود دارد حال آنکه در ASP.NET می توان از بيش از ۴۵۰۰ کلاس استاندارد موجود در بدنه NET. بهره جست.همچنين عليرغم قدرت و امکانات زياد و متعدد ASP.NET، استفاده از آن در مقايسه با ASP کلاسيک بسيار آسانتر است. بعنوان مثال با استفاده از چند ابزار در يک صفحه ASP.NET می توان يک صفحه بسيار پيچيده HTML بدست آورد که ساخت آن در ASP کلاسيک ممکن است نياز به چند روز کار داشته باشد.
زبانهای برنامه نويسی در ASP.NET
شما در ASP.NET می توانيد از هر زبان برنامه نويسی که با بدنه NET. سازگار باشد استفاده کنيد. اين زبانها عبارتند از Visual Basic.NET و #C و JScript.NET . اين بدين معنی است که شما جهت نوشتن برنامه در ASP.NET نياز به فراگيری زبان جديدی نداريد و اگر يکی از زبانهای ويژوال بيسيک يا ++C يا جاوا را می دانيد هم اکنون می توانيد در ASP.NET برنامه بنويسيد.از طرف ديگر تعدادی زبانهای ديگر توسط بعضی از شرکتهای فعال در اين زمينه به مجموعه زبانهای استاندارد ASP.NET افزوده شده است. بعنوان مثال اگر مايل باشيد حتی می توانيد از PERL و COBOL هم در ASP.NET استفاده کنيد.

ابزارهای ASP.NET


سالهاست که برنامه نويسان ويژوال بيسيک جهت ساخت فرم های خود از ابزارهای ويژوال بيسيک مانند TextBox و ListBox استفاده کرده اند. در ASP.NET هم شما می توانيد از ابزارهای فراوان موجود در آن برای ساخت فرم ها و صفحات خود استفاده نمائيد. در ASP.NET چهار دسته عمده از ابزارها موجود است:
• ابزارهای اصلی مانند TextBox، RadioButton، ListBox و Button.
• ابزارهای اعتباری برای حصول اطمينان از ورود و تائيد صحت اطلاعات ورودی فرم ها.
• ابزارهای داده ای برای ارتباط با بانک اطلاعاتی و دستکاری داده.
• ابزارهای پيشرفته جهت نمايش عناصر پيچيده در واسط کاربر مانند تقويم و آگهی های تبليغاتي.
با استفاده از Visual Studio.NET شما براحتی می توانيد با چيدن تصويری اين ابزارها بر روی فرم مورد نظر، صفحه دلخواه خود را بسازيد. در صورت تمايل حتی می توانيد در يک ويرايشگر ساده متن مانند Notepad برنامه مورد نظر را نوشته و از اين ابزارها استفاده کنيد.
دريافت ASP.NET
جهت شروع برنامه نويسی در ASP.NET تنها کافی است که مجموعه ASP.NET را بهمراه بدنه NET. از سايت ميکروسافت دريافت کنيد.
دريافت .NET Framework
ASP.NET با سيستم عامل های Windows 2000 (نسخه Server و Professional) و Windows XP کاملا سازگار است.

يک نکته مهم که در زمان استفاده از NET Framework. بايد به آن توجه داشت آن است که فضانام (namespace يا نامکده) ها در ساختمان برنامه کاربردی قرار دارند. فضانام يک طرح نامگذاری منطقی برای گروه بندی کلاس های مرتبط است. اين طرح مانع از آن می شود تا کلاس هايی که برای متدها و خصوصيات از يک شناسه يکسان استفاده می کنند تداخل داشته باشند.
مثلا NET Framework. برای گروه بندی تايپ ها به مقوله های منطقی عملکرد، از قبيل چارچوب برنامه کاربردی ASP.NET، از يک طرح نامگذاری سلسله مراتبی استفاده می کند. ابزارهای طراحی از فضانام ها با هدف تسهيل مرور و ارجاع تايپ ها در برنامه بهره برداری می کنند. مثلا فرض کنيد در حال نوشتن کد زير هستيد:

Public Class NewClass
[Procedures and Functions]
End Class

Public Class NewClass
[Procedures and Functions]
End Class


اين کد به خطا منجر می شود چون کامپايلر راهی برای تشخيص کلاس ها از يکديگر ندارد. برای غلبه بر اين مشکل می توان از يک فضانام استفاده کرد که اجازه می دهد دو کلاس همنام در صفحه با هم وجود داشته باشند. قطعه برنامه زير تعريف اين دو کلاس در فضانام های منحصر بفرد را نشان می دهد:


Namespace One
Public Class NewClass
[Procedures and Functions]
End Class
End Namespace

Namespace Two
Public Class NewClass
[Procedures and Functions]
End Class
End Namespace


در اين کد برخوردی بين دو کلاس با نام NewClass وجود ندارد چون هر کدام در يک فضانام جداگانه قرار داده شده است. کلاس اول را می توان با استفاده از ترکيب One.NewClass صدا زد، حال آنکه کلاس دوم را می توان با استفاده از ترکيب Two.NewClass صدا زد.
شما می توانيد در فضانام های خود از يک ساختار سلسله مراتبی استفاده کنيد. قرار دادن اشياء مشابه تحت زيرعنوانها در يک فضانام مشترک تشخيص هدف فضانام را آسانتر می کند، و در عين حال باعث می شود برنامه به مراتب شئ گراتر شود.
برای توضيح فضانام می توان ساختار فايل و دايرکتوری (کشو، فولدر) در يک کامپيوتر را در نظر گرفت. در اين مثال کلاس ها به مثابه فايل ها و فضانام ها مانند دايرکتوری ها هستند. بديهی است همانگونه که می توانيم دايرکتوريهای تو در تو داشته باشيم، فضانام ها هم در حاليکه کلاس ها را در خود جای داده اند می توانند بصورت تو در تو باشند.
فضانام ها در ساخت برنامه های کاربردی ASP.NET نقش مهمی ايفا می کنند. خوشبختانه لازم نيست برای همه اشيايی که می توانند به وسيله صفحات ASP.NET مورد استفاده قرار بگيرند سيستم طبقه بندی فضانام ايجاد کنيد. مايکروسافت اين مساله را برای شما حل کرده است. دو فضانام ريشه، و فضانامهای فرزند آنها را می توان وارد صفحات ASP.NET خود کرد. اولی System ناميده می شود، و دومی Microsoft نام دارد. اين فضانامها با جزئيات بيشتر در ادامه مورد بحث قرار گرفته اند.
فضانام System
فضانام System فضانام اصلی برای ساخت ASP.NET و همه برنامه های کاربردی ديگر مبتنی بر NET Framework. است. هر چيزی که در برنامه کاربردی شما قابل انجام باشد از طريق فضانام System کنترل می شود. به عنوان مثال کنترل آرايه، عمليات رياضی، و تبديل نوع داده ها از طريق فضانام System و فضانامهای فرزند آن اداره می شوند. ۹ فضانام پيش فرض (فضانام System و ۸ فرزند آن) وجود دارند که به صورت خودکار به صفحات ASP.NET اضافه می شوند:
• System
• System.ComponentModel.Design
• System.Data
• System.Drawing
• System.Web.SessionState
• System.Web
• System.Web.UI
• System.Web.UI.WebControls
• System.Web.UI.HTMLControls
هشت فضانام (بجز فضانام System) در زمان ساخت Visual Studio.NET يا VS.NET بطور خودکار به صفحات ASP.NET وارد می شوند

فضانام ها در زير به اختصار شرح داده شده اند.
• System.ComponentModel.Design: دربرگيرنده کلاس هايی است که می توان از آنها برای طراحی پشتيبانی سفارشی اجزا و زمان طراحی و دسترسی به سرويس های تامين شده توسط معماری NET Framework. استفاده کرد.

• System.Data: امکان دسترسی به کلاس ها و رابطهايی را فراهم می کند که معماری ADO.NET را برای دسترسی به داده های عمومی تشکيل می دهند.

• System.Drawing: دربرگيرنده کلاس ها و رابطهايی است که عملکرد گرافيکی اوليه را تامين می کنند. فضانام System.Drawing نيز از طريق فضانام System.Drawing.Drawing2D و System.Drawing.Imaging عملکرد پيشرفته تری فراهم می کند.

• System.Web: کلاس ها و رابطهايی تامين می کند که ارتباط مرورگر/سرويس دهنده را امکان پذير می کنند. اين فضانام دربرگيرنده کلاس HTTPRequest (فراهم کننده اطلاعات وسيعی درباره درخواست HTTP جاری)، کلاس HTTPResponse (فراهم آورنده امکان دسترسی به فرآيندها و يوتيليتی های سمت سرويس دهنده) است.

• System.Web.SessionState: فراهم کننده کلاس ها و متدهايی برای مديريت وضعيت جلسات کاری می باشد.

• System.Web.UI: فراهم کننده کلاس ها و رابطهايی برای رابط واسط کاربر برنامه کاربردی ASP.NET است که موجب می شوند برنامه کاربردی با سطوح مختلف صفحه، ارتباط برقرار کند. کلاس اصلی اين فضانام، کلاس Page می باشد که دربرگيرنده همه خصوصيتها، متدها، و سازنده های صفحه است. اشياء اصلی Active Server Page زير خصوصيتهايی در کلاس Page هستند: Application ،Response ،Request ،Server و Session.

• System.Web.UI.HTMLControls: کلاس هايی برای عناصر HTML استاندارد، شامل فرم ها، کنترل های ورودی، آنکور، جداول، قسمتهای متنی، و غيره فراهم می کند. اين کنترلها همانند تگهای عادی HTML هستند با اين تفاوت که داری دو صفت runat="server" و id="controlname" می باشند.

• System.Web.UI.HTMLControls: برای کنترلهای سرويس دهنده ای که شبيه کنترلهای HTML هستند ولی انعطاف پذيری بيشتر و عملکرد پيچيده تری دارند کلاس هايی را تامين می کند.
برخی فضانام های مهم و پرکاربرد ديگر به شرح زير می باشند.
• System.IO: دربرگيرنده رابطها و کلاس هايی است که امکان خواندن و نوشتن همگام و غيرهمگام فايل ها و جريانهای داده را فراهم می کنند.

• System.Data.OleDb: امکان دسترسی به کلاس ها و رابطهای مخصوص دسترسی به يک منبع داده از طريق ADO را فراهم می کند.

• System.Data.SqlClient: امکان دسترسی به کلاس ها و رابطهای مخصوص دسترسی به داده های خاص Microsoft SQL Server از طريق ADO را فراهم می کند.

• System.Web.Security: امکان دسترسی به کلاسها و رابطهای مخصوص امنيت برنامه کاربردی ASP.NET را فراهم می کند. دستيابی به رمزنگاری، مجوزها، و تنظيمات خط مشی برنامه کاربردی در اين فضانام قرار می گيرند.

• System.XML: امکان دسترسی به کلاسها و رابطهای مخصوص پردازش اسناد XML را فراهم می کند.
فضانام Microsoft
علاوه بر فضانام System که در چارچوب NET. يافت می شود، مايکروسافت چند فضانام اضافه کرده است که برای زبان برنامه سازی ای که می خواهيد از آن در برنامه کاربردی خود استفاده کنيد عملکرد لازم را تامين می کنند. ممکن است شما بصورت مستقيم با اين فضانام کاری نداشته باشيد.
• Microsoft.VisualBasic: اين فضانام محتوی CLR يا زمان اجرای Visual Basic.NET است. از اين زمان اجرا با زبان Visual Basic.NET استفاده می شود. اين فضانام همچنين دربرگيرنده کلاس هايی است که از کامپايل و توليد کد با استفاده از زبان ويژوال بيسيک پشتيبانی می کنند.

• Microsoft.CSharp: اين فضای نام دربرگيرنده کلاس هايی است که از کامپايل و توليد کد با استفاده از زبان #C پشتيبانی می کنند.

• Microsoft.JScript: اين فضای نام دربرگيرنده کلاس هايی است که از کامپايل و توليد کد با استفاده از زبان JScript پشتيبانی می کنند.

• Microsoft.Win32: کلاسها و رابطهای مورد نياز برای کار با کليدها و hiveهای رجيستری را تامين می کند.
با وجود آنکه فضانام ها از قبل تامين می شوند، می توانيد برای استفاده از برنامه کاربردی ASP.NET فضانام های خود را ايجاد کنيد. برای هر کلاس ايجاد شده توسط سازنده يک فضانام توليد می شود.

استفاده از فضانام ها در صفحات ASP.NET
دو راه برای افزودن فضانام به برنامه کاربردی ASP.NET وجود دارد. از شبه دستور (Directive) صفحه Import@ برای صفحات ASPX و از کلمه کليدی Imports برای افزودن فضانام به برنامه codebehind مربوطه در ويژوال بيسيک استفاده می شود و برای زبان #C از دستور using استفاده می گردد. قطعه برنامه زير ترکيب نحوی برای افزودن فضانام System.Web.UI.WebControls به صفحه ASP.NET شما است.

<%@ Import namespace = "System.Web.UI.WebControls" % >


همين فضانام را در قسمت codebehind بصورت زير به برنامه اضافه می کنيم.


Imports System.Web.UI.WebControls (vb.net )
using System.Web.UI.WebControls; (C#)
( به تفاوت Import و Imports دقت کنيد )


در صورتيکه می خواهيد چند فضانام را به صفحه ASP.NET خود و يا صفحه codebehind اضافه کنيد بايد هرکدام را جداگانه اضافه کنيد. بعنوان مثال، برای افزودن فضانام System.Web.UI.HTMLControls به صفحات با فضانام های موجود، درست بعد از آخرين عبارت مهم به خط بعد برويد و Imports System.Web.UI.HTMLControls را اضافه کنيد. به محض آنکه .Imports System را تايپ کنيد، VS.NET فهرستی از فضانام ها را ظاهر می کند، و می توانيد به سادگی فضانام مورد نظر را با ماوس برگزينيد. امتياز اين فهرست آن است که مجبور نيستيد همه فضانام های NET. را از حفظ بدانيد، بلکه می توانيد به آسانی از فهرست انتخاب کنيد. اين ويژگی با عنوان Intellisense شناخته می شود. برای صفحات ASP.NET از اين ترکيب استفاده کنيد:

< %@ Import namespace = "System.Web.UI.WebControls" % >
< %@ Import namespace = "System.Web.UI.HTMLControls" % >
< %@ Import namespace = "namespace name" % >
...


برای صفحات codebehind ويژوال بيسيک از اين ترکيب استفاده کنيد:

Imports System.Web.UI.WebControls
Imports System.Web.UI.HTMLControls
Imports namespace
...

مفهوم Smart Navigation و فوايد آن
Smart Navigation يكى از بهترين ابزارهاى جديدى است كه ASP.NET آنرا عرضه كرده است. اين ابزار جديد باعث شده ظاهر برنامه هاى وب و احساسى كه نسبت به آن وجود دارد شباهت بيشترى با برنامه هاى عادى و نوشته شده براى ويندوز پيدا كند.
يكى از موانع بزرگ برنامه هاى تحت وب به معمارى و ساختار HTTP برمى گردد. جاييكه مجبوريم اطلاعات جمع آورى شده در سمت مشترى را به سرور بازگردانيم. به همين دليل مجبور به رسم مجدد و كامل صفحه اى كه قبلا ديده ايم مى باشيم، كه اين نه تنها باعث مى شود يك حالت فلش مانند در اين رفت و برگشت و رسم مجدد رخ دهد، بلكه براى صفحه هاى بلند كه براى ديدن تمام صفحه نيازمند بهscrolling هستيم، باعث مى شود كه ديدمان را به اول صفحه انتقال دهد، چيزى كه هم شايد دلخواه ما نباشد و هم اينكه ممكن است باعث سردرگمى كاربر گردد. همچنين اين فرآيند باعث تغيير فوكوس كنترل ها و بسيارى از اتفاقات ديگرنيز مى شود.
در برنامه هاى عادى ويندوز ما به طور معمول فقط قسمت هايى از صفحه را به روز مى كنيم كه تغييرى در آن ايجاد شده باشد يا تحت تاثير چيزى قرار گيرند و اين بدون نياز به تغيير در كل برنامه مى باشد (مثلا فقط يك عضو به listbox ما اضافه مى شود. بدون تغيير و رسم مجدد فرم برنامه).
Smart Navigation يا به عبارتى هدايت هوشمندانه اين توانايى موجود در برنامه هاى ويندوز را براى برنامه هاى تحت وب فراهم مى كند! اما قبل از هر چيز بايد بدانيد كه اين ابزار فقط براى IE مى باشد و آن هم نسخه هاى ۵ به بالاتر آن. با اين وجود شما مى توانيد Smart Navigation را فعال يا غيرفعال سازيد، بدون آنكه تاثيرى در برنامه شما بگذارد. حتى اگر شما در پروژه تان مرورگرهاى محتلفى را مدنظر قرار داده باشيد، مى توانيد Smart Navigation را فعال سازيد. در اين صورت ASP.NET نوع مرورگر را تشخيص داده و Smart Navigation را فقط براى مرورگرهاى پشتيبانى شده فعال مى سازد.
چهار مورد برجسته اى كه Smart Navigation فراهم مى كند عبارتند از:
• صفحه در ميان درخواست ها يك نمايش ممتد را داراست و به عبارتى حالت فلش زدن به خود نمى گيرد.
• موقعيت Scroll را حفظ مى كند.
• فوكوس عضو دارنده فوكوس را نگه مى دارد.
• آخرين صفحه درون تاريخچه (History) نگهدارى مى شود.
اين ابزار در حالت واقع گرايانه براى برنامه هايى كه ارسال به عقب(!) Postback فراوانى دارند طراحى شده است ولى با توجه به اين نكته كه محتواى صفحه نبايد زياد تغيير نكند. احتمالا بنا به دلايل كارايى و نه اينكه در تغييرات زياد ايرادى بهم بزند - مترجم. شايد يك چيز شگفت آور در مورد اين ابزار اين باشد كه شما در حقيقت نياز به نوشتن هيج كد و برنامه اى نداريد.
نحوه استفاده
Smart Navigation درون هدايت كننده صفحه (Page directive : <%@ %>)، براى تنظيم يك صفحه و درون web.config براى تنظيم كل برنامه استفاده مى شود. براى تنظيم در Page Directive به صورت زير عمل كنيد:

<%@ Page SmartNavigation=true % >


و براى تنظيم در web.config از ساختار زير استفاده نماييد:

< Configuration>
< System.web>





روش كار اينگونه است كه كل صفحه بدرون يك فريم دورنى مخفى (hidden IFrame) بارگذارى (load) مى شود و سپس فقط قسمت هاى تغيير كرده دوباره رندر(render) مى شوند .

کدهای مربوط به Upload کردن فايل به سرور را بايد به دو قسمت تقسيم نمود. قسمت اول شامل کدهايی است که نحوه نمايش در مرورگر را شامل می شوند و اساس آن بر HTML است. و قسمت دوم مربوط به طرف سرور است که شامل کدهايی است که با ASP.NET نوشته می شوند. برنامه زير حاوی کدهای مربوطه برای انجام اين کار به صورات خيلی ساده و ابتدايی می باشد. همانطور که ملاحظه می کنيد برخلاف ASP کلاسيک، نياز به وجود component خاصی نمی باشد و اين کار در ASP.NET بصورت خيلی ساده انجام پذير است.

Upload.aspx:


< /TITLE >











در زير به شرح و توضيح برنامه بالا می پردازيم:
کدهای مربوط به طرف Client
به دليل آنکه در اين قسمت، ارسال اطلاعات به سرور را داريم، بايد کدهای مربوطه درون يک فرم قرار گيرند. اما لازم است که ويژگی encType آن فرم را به صورت زير مقدار دهی کنيم، زيرا در غير اينصورت فايل انتخاب شده توسط کاربر به سرور ارسال نخواهد شد:

encType="multipart/form-data "


در HTML کنترلی وجود دارد که وظيفه دريافت نام فايل و ارسال آن به سرور را عهده دار می باشد:





توجه کنيد که اين کنترل را به صورت يک سرور کنترل در می آوريم تا بتوانيم در ASP.NET از توانايی های آن استفاده نماييم و به همين دليل ويژگی runat="server" را به کنترل مربوطه اضافه کرده ايم. بنابراين کد مربوط به قسمت Client به صورت زير خواهد بود:










کدهای مربوط به طرف Server
اين قسمت کدهايی را شامل می شود که برای ذخيره کردن فايل بر روی سرويس دهنده مورد استفاده قرار می گيرند.همانطور که گفته شد شئ مربوط به دريافت نام فايل را به صورت سرور کنترل قرار داديم تا بتوانيم از خصوصيات آن در سرور استفاده کنيم (در اينجا نام آنرا MyInputFile درنظر گرفته ايم). يکی از خصوصيات اين شئ، شئ PostedFile می باشد که به فايل ارسالی توسط کاربر اشاره می کند. اين شئ نيز شامل متدی است که اقدام به ذخيره فايل می کند. بنابراين قبل از ذخيره کردن بايد مطمئن شد که آيا شئ PostedFile به چيزی اشاره می کند و يا اينکه تهی است. برای اين منظور کد مربوط به ذخيره سازی را در شرط زير قرار می دهيم:


If Not ( MyInputFile.PostedFile Is Nothing) Then


و درصورت صحيح بودن شرط، اقدام به ذخيره سازی می نماييم. متد SaveAs شئ PostedFile دارای پارامتری است که محل و نام فايلی که قرار است بر روی سرور ذخيره شود را مشخص می کند. در انتها نيز پيغامی مبنی بر اينکه فايل با موقيت ذخيره شده است را به کاربر می دهيم.


Response.write("Your File was saved on the server successfuly...")


بنابراين کد طرف سرور به صورت زير خواهد بود:


< script language="vb" runat="server" >
sub page_load(s as object,e as EventArgs )
If Not ( MyInputFile.PostedFile Is Nothing) Then
MyInputFile.PostedFile.SaveAs("c:\filename.ext")
Response.write("Your File was saved on the server...")
End If
end sub



چند نکته
ديگر خصوصيات شئ PostedFile به صورت زير است:
• ContentLength: به اندازه فايل ارسالی اشاره ميکند.
• ContentType: MIME فايل ارسالی را مشخص می کند که در تشخيص نوع فايل دريافتی کمک می کند.
(بعضی از انواع رايج MIME عبارت اند از : text/plain ، image/gif ، image/jpeg ، audio/mpeg ، application/msword ، application/octed-stream ، video/mpeg ، audio/wav و...)
• FileName: نام فايل و مسير آن در کامپيوتر شخص کاربر را معين می کند.(مانند C:\images\personal\myface.jpg)
• InputStream: يک شئ stream که به فايل upload شده اشاره می کند و آنرا برای خواندن محتوايش آماده می سازد.
يک نکته مهم
توجه کنيد که به طور پيش فرض طول داده های ارسالی در يک request حداکثر 4096 بايت (يا همان 4 kb ) می باشد. بدين معنی که يک فايل ارسالی حداکثر می تواند 4 kb باشد. برای اينکه اين مقدار را به مقدار لازم و مورد نياز افزايش دهيد بايد در فايل web.config ويا machine.config در قسمت در صورتيکه قسمت زير موجود نيست آنرا اضافه کنيد





ودر صورت وجود مقدار maxRequestLength را به مقدار دلخواه تنظيم کنيد. اين مقدار بر حسب بايت می باشد. در مثال بالا مقدار ماکزيمم فايل ارسال يک ميليون بايت (حدود 1 MGB) می باشد. به عنوان نمونه يک فايل web.config که فقط نياز فوق را برآورده سازد به صورت زير خواهد بود:

Configuration file : web.config

< configuration >
< system.web >

نشان دادن قابليتهای مرورگر در ASP.NET
اگرچه در حال حاضر جنگ مرورگرها تقريبا تمام شده است اما اين موضوع دليلی بر شناخته نشدن قابليتهای مرورگرها نيست. در اينجا توانايی ASP.NET در نشان دادن قابليتهای مرورگرها بحث شده است. بعنوان نمونه، مثال ۱ نوع مرورگر را به ما نشان می دهد.

< body>
You are using < % =Request.Browser.Type % >
< /body>< /html >


برای نمونه اگر شما از IE 5 استفاده می کنيد نتيجه خروجی چنين بايد باشد:
You are using IE5
در مثال ۱ Request.Browser.Type يک رشته را که همان نام ونسخه‎ی مرورگر است را بر می گرداند. اما اين موضوع چگونه صورت ميگيرد ؟
شئ HTTPBrowserCapabilities
در حقيقت خاصيت Browser در شئ Request کلاسی از HTTPBrowserCapabilities است که در فضانام System.Web قراردارد. وقتی که اين کلاس روی يک صفحه ASP.NET نمونه سازی می شود خواص صفحه سرويس گيرنده ای را نشان می دهد که از آن برای اجرا شدن کد استفاده شده است. شئ Request در برگيرنده اين خاصيت مرورگر است که اين کلاس را ميتوان معادل کلاس MSWC. BrowserCapabilities در ASP کلاسيک در نظر گرفت.
در ليست زير اکثر خاصيتهای شی HTTPBrowserCapabilities تشريح شده است:
ActiveXControls: نشان می دهد که مرورگر اکتيويکس را ساپورت می کند يا نه.
AOL: چک می کند که مرورگر از نوع AOL است يا نه.
Cookies: نشان می دهد که مرورگر کوکی ها را ساپورت می کند يا نه بايد توجه داشت که اين خاصيت وضعيت فعال بودن يا غير فعال بودن کوکی ها را نشان نمی دهد.
Crawler: نشان ميدهد که مرورگر سرويس گيرنده از موتورهای جستجو تاثير می پذيرد يا نه.
Browser: نوع مرورگر را نشان می دهد.
Frames: نشان می دهد که مرورگر از قابليت Frame برخورداراست يا نه.
MajorVersion: نسخه اصلی مرورگر را نشان می دهد بعنوان مثال در IE5 عدد 5 نشانگر نسخه اصلی است.
MinorVersion: نسخه جزيی (کوچکتر) مرورگر را نشان می دهد بعنوان مثال در IE5.1 عدد .1 نشانگر نسخه جزيی است.
Type: نوع ونسخه مرورگر را بصورت يک رشته بازميگرداند..
VBScript: نشان می دهد که مرورگر VBScript را ساپورت می کند يا نه.
Version: نسخه اصلی و جزيی مرورگر را بعنوان يک رشته برمی گرداند.
در زير نمونه کامل يک مثال آورده شده است.


< %@ page language="VB" % >
< %@ Import Namespace="System.Web" % >
< html >
< body >
< head >< title >HTTPBrowserCapabilities Demo< /title >< /head >

< %
Dim browserObj As HTTPBrowserCapabilities
browserObj = Request.Browser
% >
< font face="verdana, arial" size=2 >

< p >Your browser supports ActiveX controls: < %=browserObj.ActiveXControls % > < /p >
< p >Your browser type: <%=browserObj.Type % > < /p >
< p >Your browser version: <%=browserObj.Version% > < /p >

... Add any other property that you would like to display

< / font >
< /body >
< /html >

نحوه پردازش صفحات ASP.NET بر روي سرويس دهنده وب
برنامه هاي وب از معماري سرويس گيرنده - سرويس دهنده تبعيت نموده و بر روي سرويس دهنده وب مستقر و مسئوليت پاسخگوئي به درخواست هاي ارسالي توسط سرويس گيرندگان را برعهده خواهند داشت .در سمت سرويس گيرنده ، مرورگر و در سمت سرويس دهنده ، سرويس دهنده وب داراي جايگاهي خاص مي باشند . مرورگر ، ميزبان برنامه وب بوده و مهمترين وظيفه آن ارائه بخش رابط کاربر يک برنامه وب است . در اين راستا ، مرورگر داراي پتانسيل لازم به منظور تفسير و نمايش تگ هاي HTML مي باشد .در سمت سرويس دهنده ، برنامه هاي وب با نظارت و مديريت يک سرويس دهنده وب ( مثلا" IIS ) اجراء مي گردند . سرويس دهنده وب ، مسئوليت مديريت برنامه ، پردازش درخواست هاي ارسالي توسط سرويس گيرندگان و ارائه پاسخ لازم به سرويس گيرندگان را بر عهده دارد .به منظور قانونمند کردن ارسال درخواست سرويس گيرندگان و ارائه پاسخ سرويس دهنده ، مي بايست از يک پروتکل ارتباطي خاص استفاده گردد. پروتکل ، مجموعه اي از قوانين لازم بمنظور تشريح نحوه ارتباط دو و يا چندين آيتم از طريق يک محيط انتقال ( زير ساخت انتقال داده ) نظير اينترنت است . در برنامه هاي وب ( ارسال درخواست توسط سرويس گيرنده و پاسخ به درخواست توسط سرويس دهنده ) از پروتکل ارتباطي HTTP)Hypertext Transport Protocol) ، استفاده مي گردد.
ASP.NET پلات فرم مايکروسافت براي طراحي و پياده سازي برنامه هاي وب در دات نت مي باشد . پس از درخواست يک صفحه ASP.NET توسط مرورگر سرويس گيرنده ، پردازش هاي متعددي بر روي سرويس دهنده وب به منظور ارائه پاسخ لازم ، انجام خواهد شد.شايد تاکنون سوالات مختلفي در رابطه با نحوه پردازش صفحات ASP.NET بر روي سرويس دهنده ، براي شما مطرح شده باشد :

پس از درخواست يک صفحه ASP.NET ، بر روي سرويس دهنده وب چه اتفاقي مي افتد ؟
نحوه برخورد سرويس دهنده وب با درخواست ارسالي توسط سرويس گيرنده چگونه است ؟
تگ هاي HTML چگونه توليد و براي مرورگر ارسال مي گردد؟
و شايد سوالات ديگر!
در اين مقاله قصد داريم با نحوه پردازش صفحات ASP.NET بر روي سرويس دهنده بيشتر آشنا شويم . بديهي است تشريح تمامي مراحل با ذکر جزئيات از حوصله يک مقاله خارج بوده و هدف آشنائي با کليات موضوع با يک روند مشخص و سيستماتيک است .

مرحله اول : ايجاد يک درخواست HTTP براي يک صفحه ASP.NET توسط مرورگر
پردازش با درخواست يک صفحه ASP.NET که توسط مرورگر ايجاد مي شود ، آغاز مي گردد .مثلا" يک کاربر ممکن است در بخش آدرس مرورگر کامپيوتر خود آدرس نحوه پردازش صفحات ASP.NET بر روی سرويس دهنده وب را به منظور دريافت اين مقاله وارد نمايد . مرورگر در ادامه يک درخواست HTTP را از سرويس دهنده وب محل استقرار سايت Srco.ir ايجاد و درخواست فايل حاوي مقاله را مي نمايد .

مرحله دوم : دريافت درخواست HTTP ، توسط سرويس دهنده وب
مهمترين وظيفه سرويس دهنده وب ، دريافت درخواست ارسالي HTTP و ارائه منبع درخواست شده درقالب يک پاسخ HTTP است . سرويس دهنده وب ( مثلا" IIS ) ، پس از دريافت درخواست ارسال شده توسط سرويس گيرنده ، تصميم لازم در رابطه با نحوه برخورد با آن را اتخاذ مي نمايد. محور تصميم گيري فوق بر پايه نوع انشعاب فايل درخواستي استوار مي باشد. مثلا" در صورتيکه فايل درخواستي داراي انشعاب asp. ، باشد ، IIS درخواست را به سمت asp.dll هدايت تا عمليات مرتبط با آن انجام شود . انشعابات فايل متعددي به موتور ASP.NET ، مپ مي گردند . برخي از آنان شامل موارد زير مي باشد :

انشعاب aspx . ، براي صفحات وب ASP.NET
انشعاب asmx . ، براي سرويس هاي وب ASP.NET
انشعاب config . ، براي فايل هاي پيکربندي ASP.NET
انشعاب ashx . ، براي هندلرهاي سفارشي ASP.NET HTTP
انشعاب rem . ، براي منابع راه دور
و ساير انشعابات ديگر
پس از دريافت درخواست ارسالي توسط سرويس گيرنده ، سرويس دهنده وب آن را در اختيار مسئول مربوطه قرار خواهد داد . مثلا" در صورتيکه درخواست دريافتي مربوط به يک صفحه ASP کلاسيک باشد ، درخواست در اخـتيار asp.dll گذاشته شده و يا در صورتيکه درخواست در ارتباط با يک صفحه ASP.NET باشد ، درخواست در اختيار موتور ASP.NET قرار داده مي شود . همانگونه که اشاره گرديد ، معيار اصلي در اين تصميم گيري ، نوع انشعاب فايل درخواست شده توسط سرويس گيرنده مي باشد .


مرحله سوم : عملکرد موتور ASP.NET
پس از درخواست يک صفحه ASP.NET توسط سرويس گيرنده و دريافت آن توسط سرويس دهنده وب ، درخواست دريافتي در اختيار موتور ASP.NET قرار داده مي شود . از موتور ASP.NET ، اغلب با نام ASP.NET HTTP pipeline ياد مي گردد. علت نامگذاري فوق ، بدين دليل است که درخواست دريافتي از بين تعداد متغيري از HTTP modules در بين مسير خود براي رسيدن به يک HTTP handler عبور مي نمايد . HTTP modules ، کلاس هائي مي باشند که امکان دستيابي به درخواست دريافتي را دارا مي باشند. اين ماژول ها قادر به بازبيني و بررسي درخواست دريافتي و اتخاد تصميماتي مي باشند که مستقيما" بر نحوه گردش داخلي ( روند برخورد با درخواست ) تاثير خواهد گذاشت . درخواست دريافتي پس از عبور از ماژول هاي مسخص شده HTTP ، به يک HTTP Handler خواهد رسيد . HTTP Handler مسئوليت ايجاد خروجي لازم به منظور ارسال براي مرورگر متقاصي ( ارسال کننده درخواست ) را برعهده دارد.


تعداد زيادي از ماژول هاي HTTP از قبل ايجاد شده، بصورت پيش فرض در HTTP pipline وجود دارد:

OutputCache ، مسئوليت برگرداندن و Caching خروجي صفحات HTML در صورت نياز ، برعهده دارد .

Session ، ماژول فوق ، مسئوليت لود Session state را بر اساس درخواست دريافتي کاربر و روش Session که در فايل Web.config مشخص شده است ، برعهده دارد .

FormsAuthentication ، ماژول فوق ، مسئوليت تائيد کاربران بر اساس مدل تعريف شده Forms Authentication را در صورت ضرورت برعهده دارد .

و موارد ديگر

به منظورآشنائي با ماژول هاي پيش فرض، مي توان مقادير نسبت داده شده به عنصر در فايل machine.config را مشاهده نمود. جدول زير مقدار پيش فرض عنصر را نشان مي دهد .

machine.Config: httpModules Section
Path : $WINDOWS$\Microsoft.NET\Framework\$VERSION$\CONFIG

< httpModules >
< add name="OutputCache" type="System.Web.Caching.OutputCacheModule"/ >
< add name="Session" type="System.Web.SessionState.SessionStateModule"/ >
< add name="WindowsAuthentication" type="System.Web.Security.WindowsAuthenticationMod ule"/ >
< add name="FormsAuthentication" type="System.Web.Security.FormsAuthenticationModul e"/ >
< add name="PassportAuthentication" type="System.Web.Security.PassportAuthenticationMo dule"/ >
< add name="UrlAuthorization" type="System.Web.Security.UrlAuthorizationModule"/ >
< add name="FileAuthorization" type="System.Web.Security.FileAuthorizationModule"/ >
< add name="ErrorHandlerModule" type="System.Web.Mobile.ErrorHandlerModule, System.Web.Mobile,
Version=1.0.5000.0, Culture=neutral, PublicKeyToken=b03f5f7f11d50a3a"/ >
< / httpModules >


هندلرهاي HTTP ، نقطه پايان در ASP.NET HTTP pipeline مي باشند . مسئوليت HTTP handler ، توليد خروجي براي منبع درخواست شده است . براي صفحات ASP.NET ، اين به معني Rendering ، کنترل هاي وب به HTML و برگرداندن HTML مي باشد. براي يک سرويس وب ، مسئوليت فوق ، شامل اجراي متد مشخص شده و Wrapping مقاير برگردانده شده به يک پاسخ مناسب و با فرمت SOAP مي باشد . منابع متفاوت ASP.NET از هندلرهاي متفاوت HTTP استفاده مي نمايند.هندلرهاي پيش فرص استفاده شده ، توسط بخش < httpHandlers > فايل machine.config مشخص شده اند. بخش فوق، شامل کلاس هائي است که يا خود HTTP handler بوده و يا HTTP handler factories ، مي باشند. يک HTTP handler factory ، صرفا" يک نمونه از يک HTTP handler را پس از فراخواني ، برمي گرداند . جدول زير ، اطلاعات عنصر در فايل machine.config را نشان مي دهد .


machine.Config: httpHandlers Section
Path : $WINDOWS$\Microsoft.NET\Framework\$VERSION$\CONFIG

< httpHandlers >
< add verb="*" path="trace.axd" type="System.Web.Handlers.TraceHandler"/ >
< add verb="*" path="*.aspx" type="System.Web.UI.PageHandlerFactory "/ >

. ...
< add verb="*" path="*.resources" type="System.Web.HttpForbiddenHandler"/ >
< add verb="GET,HEAD" path="*" type="System.Web.StaticFileHandler"/ >
< add verb="*" path="*" type="System.Web.HttpMethodNotAllowedHandler"/ >
< /httpHandlers >


لازم است به اين نکته اشاره گردد که امکان ايجاد HTTP modules و HTTP handler اختصاصي ، توسط طراحان وپياده کنندگان برنامه هاي وب ASP.NET نيز وجود دارد . پس از ايجاد ماژول ها و هندلرهاي HTTP ، مي توان آنان را به pipeline ملحق تا براي تمامي سايت هاي وب موجود بر سرويس دهنده وب ، قابل استفاده گردند. بدين منظور، مي توان تغييرات لازم را در فايل machine.config اعمال تا زمينه استفاده از آنان توسط تمامي برنامه هاي وب فراهم گردد . در اين رابطه مي توان تغييرات را در فايل Web.config نيز اعمال نمود، در چنين مواردي امکان استفاده از ماژول ها و هندلرهاي HTTP ايجاد شده ، صرفا" براي يک برنامه وب وجود خواهد داشت .

مرحله چهارم : توليد خروجي
آخرين مرحله درارتباط با پردازش يک صفحه ASP.NET بر روي سرويس دهنده وب ، شامل ايجاد خروجي مناسب است . خروجي فوق ، در ادامه از طريق ماژول هاي HTTP عبور داده شده تا مجددا" به IIS برسد . در نهايت IIS ، خروجي توليد شده را براي سرويس گيرنده متقاصي ارسال مي نمايد .مراحل لازم به منظور توليد خروجي با توجه به HTTP handler متفاوت بوده و در ادامه صرفا" يک حالت خاص آن را بررسي مي نمائيم ( هندلر HTTP که از آن به منظور rendering صفحات ASP.NET استفاده مي گردد).
سرويس دهنده وب (IIS) پس از دريافت درخواستي براي يک صفحه ASP.NET ( انشعاب فايل aspx.) ، آن را در اختيار موتور ASP.NET ، قرار خواهد داد. درخواست دريافتي در ادامه از بين ماژول ها عبور داده شده تا به PageHandlerFactory برسد ( در بخش < httpHandlers > فايل machin.config که قبلا" mapping آن انجام شده است ) .


machine.Config: httpHandlers Section :PageHandlerFactory
Path : $WINDOWS$\Microsoft.NET\Framework\$VERSION$\CONFIG

< httpHandlers >
...
< add verb="*" path="*.aspx" type="System.Web.UI.PageHandlerFactory"/ >
. ...
< /httpHandlers >


کلاس PageHandlerFactory ، يک HTTP handler factory است که وظيفه آن ارائه نمونه اي از يک HTTP handlerبوده که قادر به برخورد مناسب با درخواست ارسالي است.مهمترين رسالت PageHandlerFactory ، يافتن کلاس ترجمه شده اي است که نشاندهنده صفحه ASP.NET درخواستي مي باشد. در صورتيکه از ويژوال استوديو دات نت به منظور ايجاد صفحات ASP.NET استفاده مي گردد ، صفحات وب از دو فايل جداگانه ( يک فايل با انشعاب aspx . ، شامل صرفا" کنترل هاي وب و تگ هاي HTML و يک فايل aspx.vb و يا aspx.cs شامل کلاس code-behind ( کد سمت سرويس دهنده ) ) ، تشکيل مي گردند. در صورتيکه از ويژوال استوديو دات نت استفاده نمي گردد ، مي توان از يک بلاک سمت سرويس دهنده

آشنائی با فرم‌های وب در ASP.NET
به عنوان یک برنامه نویس ویژوال بیسیک شما می توانید برنامه های تحت اینترنت نیز بنویسید. به طور معمول برنامه نویسان ویژوال بیسیک به سمت ASP که یک تکنولوژی از مایکروسافت است متمایل هستند. دلیل این امر هم شباهت میان VB و VBScript می باشد. بزرگترین ایرادی که ASP کلاسیک دارد نداشتن یک محیط ویژوال مانند فرم‌های معمولی بیسیک است. مایکروسافت با Visual InterDev سعی کرد این کمبود را جبران کند اما چندان موفق نبود. بالاخره در ویژوال بیسیک دات نت ترکیبی از InterDev و ویژوال بیسیک وجود دارد و امکانات فرم‌های ویژوال بیسیک را برای اینترنت نیز فراهم می کند.

Web Form ها یکی از اجزای تکنولوژی ASP.NET است که به برنامه نویس های اکثر زبان ها این امکان را می دهد که یک قالب ویژوال با HTML و یک محیط برنامه‌نویسی تحت سرور با کدهای پیشرفته داشته باشند.

Web From ها در عمل
بهترین راه برای فراگیری این تکنولوژی یک مثال عملی از آن است. پس از مثال معروف Hello World برای شروع استفاده می کنیم.

آماده سازی محیط
قبل از شروع ابتدا باید نرم‌افزارهای مورد نیاز را از روی لیست زیر نصب کنید. اگر ویژوال استودیو دات نت را به شکل کامل و بر روی ویندوز 2000 یا اکس پی نصب کردید احتیاج به مراحل زیر ندارید.
• سیستم عامل شما باید حتما ً از نوع ان تی باشد، ویندوز 2000 (سرور یا Professional)، ویندوز اکس پی Professional و یا ان تی سرور 4.
• باید NET Framework. بر روی سروری که می خواهید با آن کار انجام دهید یا برنامه شما بر روی آن اجرا خواهد شد نصب شده باشد. اگر ویژوال استودیو دات نت را نصب کرده اید مشکلی در این مرحله ندارید.
• مایکروسافت توصیه کرده که سیستم فایل هارد دیسک سرور شما بهتر است NTFS باشد، هم به دلیل مسائل امنیتی و هم سرعت بیشتر.
Hello World
در فرم مخصوص ایجاد یک پروژه جدید ASP.NET Web Application را انتخاب کنید و نام آن را HelloWorld قرار دهید. دقت کنید که مکان ذخیره پروژه http://localhost باشد.

سپس بر روی کلید OK کلیک کنید تا یک Solution جدید ایجاد گردد. به طور قراردادی ویژوال استودیو یک Web Form با نام WebForm1.aspx ایجاد می کند. دقت کنید که پسوند فایل چه تغییری کرده است.

وقتی بر روی کلید OK کلیک می کنید چند عمل در پشت صحنه انجام می شود. به غیر از ایجاد کردن یک شاخه در دایرکتوری Visual Studio Projects، ویژوال استودیو یک Web Application نیز در سروری که انتخاب کرده اید ایجاد می کند. بر روی سرور، ویژوال استودیو دات نت:
• یک دایرکتوری با نام پروژه در شاخه inetpub/wwwroot ایجاد می کند.
• این دایرکتوری را به عنوان یک IIS Application معرفی کرده و اجازه اجرای Script را بر روی آن می دهد.
• اگر FrontPage Server Extensions را نصب کرده باشید یک FrontPage Web ایجاد می کند تا با FrontPage هم بتوانید به آن دسترسی داشته باشید.
می توانید همانگونه که با فرم های معمولی ویژوال بیسیک کار می کردید از Web Formی که جلوی شما است استفاده کنید، یعنی به شما امکان استفاده از Toolbox و استفاده از کامپوننت های درون آن بر روی Web Form داده شده است. یک Label را از Toolbox برداشته و بر روی قسمت بالای فرم قرار دهید و خاصیت Text آن را به Hello World تغییر دهید.

برای این مثال تمام کاری که لازم بود انجام شود را انجام دادیم. حالا می توانیم برنامه را اجرا کنیم. قبل از اینکار از Toolbar و در قسمت Solution Configuration به جای Debug ،Release را انتخاب کنید. حالا بوسیله کلید F5 برنامه را اجرا کنید. اگر هیچ مشکلی در سیستم نباشد باید صفحه مرورگر باز شود و فایل WebForm1.aspx نمایش داده وبر روی آن Hello World نوشته شود.

بر روی صفحه مرورگر کلید سمت راست موس را بزنید و View Source را انتخاب کنید تا ببینید چه مطالبی در سورس این صفحه آمده است. همانطور که می بینید کدهایی به HTML است که بوسیله فایل aspx در زمان اجرا ایجاد شده است.

همانطور که می بینید یک HTML Form در این متن دیده می شود در حالی که ما چنین چیزی را اضافه نکرده بودیم، درباره این مساله در ادامه توضیح خواهم داد. Labelی که اضافه کرده بودیم در تگ Span قرار دارد. تگ Span مانند یک Container برای Label ما است و اطلاعات آن را در خود نگهداری می کند. به ویژوال استودیو دات نت باز می گردیم.

همانطور که دیدید Web Form ها خیلی شبیه فرم های معمولی ویندوز هستند. در Web From جدیدی که می سازیم این خاصیت را بیشتر امتحان می کنیم. در برنامه Hello World که ایجاد کردیم تنها یک Web Form داشتیم: WebForm1.aspx. یک Web Form دیگر می سازیم تا کارهای بیشتری با آن انجام دهیم.

منوی Project | Add Web Form را انتخاب کنید. در فرمی که باز می شود Web Form را انتخاب کنید و مطمئن شوید که نام آن WebForm2.aspx است. (قبل از این کار ویژوال استودیو را از حالت اجرای برنامه خارج کنید)

بر روی Open کلیک کنید تا WebForm2.aspx در Solution ایجاد شود. بر روی WebForm2.aspx در Solution Explorer دو بار کلیک کنید تا مطمئن باشید که فرمی که تازه ایجاد کرده اید فعال است. مانند مثال قبلی یک Label بر روی فرم قرار دهید، سپس یک Button در زیر آن قرار دهید و اندازه هر دو را یکسان کنید. بر روی Label کلیک کنید و از پنجره Properties خاصیت ID را انتخاب کنید و آن را به lblText تغییر دهید. سپس بر روی کلید کلیک کنید و ID آن را به btnSubmit تغییر دهید. بر روی کلید یک بار کلیک کنید، سپس کلید Enter را بزنید تا به قسمت نوشتن کد برای این کلید وارد شوید.

در ASP.NET هر کدام از کنترل ها، کدی در پشت صحنه برای خود دارند. همانطور که مشاهده می کنید یک روال با نام btnSubmit_Click وجود دارد که هنگامی که بر روی کلید کلیک می شود اجرا می شود. کدی که در این روال نوشته شده باشد در سرور اجرا می شود و نه در مرورگر کامپیوتر کاربر. کد زیر را در روال مورد بحث بنویسید:
lblText.Text = "Hello World"

همانطور که مشاهده کردید IntelliSense وارد عمل شده و وقتی بعد از lblText، نقطه را تایپ کردید لیستی از خواص و متد های مربوط به Label را به شما نمایش داد. این خاصیت در InterDev هم وجود دارد ولی در ویژوال استودیو دات نت از امکانات بیشتر و لیست پرمحتواتری برخوردار است.

پنجره کد را ببندید و به قسمت طراحی Web Form بروید، خاصیت Text کلید را به Submit تغییر دهید. حالا برنامه را امتحان می کنیم. اگر سعی کنید تا برنامه را بوسیله کلید F5 اجرا کنید دوباره WebForm1.aspx نمایش داده خواهد شد، زیرا که این فرم، فرم ابتدایی در پروژه ما است. برای اینکه WebForm2.aspx به فرم ابتدایی تبدیل شود در پنجره Solution Explorer بر روی WebForm2.aspx کلید سمت راست موس را بزنید و سپس Set As Start Page را انتخاب کنید. حالا می توانید برنامه اجرا کنید.

Web Form جدید، WebForm2.aspx در مرورگر اینترنت نمایش داده می شود در حالی که بر روی آن یک Label و یک کلید وجود دارد. بر روی کلید کلیک کنید تا متنی که تایپ کرده بودید در Label نمایش داده شود. همانطور که می بینید برنامه مانند فرم های معمولی ویندوز اجرا می شود.

دستيابی به داده از جمله عمليات مهم در زمان پياده سازی هر نوع برنامه كامپيوتری است و برنامه های وب نيز از اين قاعده مستثنی نمی باشند . امروزه صفحات وبی كه در ارتباط با داده بوده و حاوی اطلاعاتی می باشند كه از بانك های اطلاعاتی بازيابی و نمايش داده می شود به يكی از اركان اصلی هر نوع برنامه تجاری تبديل شده است . پياده كنندگان برنامه های كامپيوتری خصوصا" برنامه های وب همواره برای پياده سازی برنامه هائی كه در ارتباط با داده می باشند با چالش های خاص خود مواجه بوده و آرزو می نمايند كه بتوانند با صرف كمترين زمان و نوشتن حداقل كد لازم به اهداف خود نائل گردند . با ارائه ASP.NET 2.0 ، زمينه تحقق خواسته فوق برای ‌پياده كنندگان برنامه های وب فراهم می گردد . چراكه در اين نسخه از ASP.NET علاوه بر ارائه بيش از پنجاه كنترل جديد ،‌ امكانات متعددی به منظور بهبود و تسهيل عمليات در ارتباط با داده ارائه شده است .
پياده كنندگان برنامه های وب كه از ASP كلاسيك و يا ASP.NET 1.1 برای طراحی و پياده سازی برنامه های خود استفاده می نمايند ، می بايست پس از نوشتن كد لازم به منظور دستيابی و بازيابی داده از منابع ذخيره سازی ، يك قالب و يا فرمت مناسب جهت نمايش اطلاعات در مرورگر را نيز ايجاد نمايند . با اين كه ويژوال استوديو دارای برنامه های كمكی خاصی ( ويزارد ) در اين رابطه می باشد ، ولی استفاده از ويژگی های پيشرفته ای نظير Paging و مرتب سازی داده ها ،‌ همچنان مستلزم همگرائی بين كدهای نوشته شده در لايه back-end و اطلاعات مورد نظر جهت نمايش در لايه front-end است . در اغلب موارد نگهداری و يكسان سازی كدهای فوق نيز مشكل می باشد خصوصا" در مواردی كه بانك اطلاعاتی تغيير می يابد و يا می بايست اطلاعات اضافه ای را بر روی يك صفحه خاص نمايش دهيم . علاوه بر موارد فوق ، استفاده از فايل های XML به عنوان منابع ذخيره سازی داده نيز ‌مستلزم نوشتن خطوط زيادی است تا بتوان يك همگرائی خاص بين منبع داده و منطق دستيابی داده را ايجاد نمود .
در ASP.NET 2.0 كد مورد نياز به منظور دستيابی و نمايش داده كاهش و از اين طريق كارآئی و بهره وری برنامه های وب به طرز محسوسی افزايش می يابد . در اين رابطه ، كنترل های جديدی ارائه شده است كه قدرت كنترل و انعطاف پياده كنندگان به منظور انجام عمليات در ارتباط با داده را افزايش می دهد. كنترل های داده جديد را می توان به همراه مجموعه وسيعی از منابع داده استفاده نمود ( از بانك های اطلاعاتی سنتی تا منابع داده جديد XML ) . بدين ترتيب تمامی منابع داده يك رفتار همگن را خواهند داشت و به دنبال آن حجم و پيچيدگی برنامه های وب مبتنی بر داده ،‌ كاهش می يابد.
دستيابی داده در برنامه های وب
درفريمورك دات نت ، دستيابی داده با استفاده از ADO.NET انجام می شود . ADO.NET در حقيقت يك رابط و يا اينترفيس برنامه نويسی است كه مجموعه امكانات لازم به منظور كار با بانك های اطلاعاتی را در اختيار پياده كنندگان برنامه های وب قرار می دهد . اينترفيس فوق با ايجاد يك لايه اضافه ، جزئيات و پيچيدگی های موجود به منظور دستيابی به داده را از ديد پياده كنندگان مخفی نگه می دارد .
برنامه های وب نوشته شده با استفاده از ASP.NET 2.0 از پتانسيل های ارائه شده توسط ADO.NET نظير : ارتباط اتوماتيك با انواع متفاوتی از منابع داده ، ايجاد كنترل های كاربر در ارتباط با داده و ساير موارد ديگر استفاده می نمايند . بدين ترتيب حجم كد مورد نياز برای نوشتن برنامه های وب مبتنی بر داده كاهش يافته و نگهداری و پشتيبانی از اين نوع برنامه ها شرايط مطلوب تری را پيدا خواهد كرد .
معماری دستيابی داده
دستيابی داده در برنامه های وب دات نت براساس يك ساختار و يا معماری دو لايه ای انجام می شود (دو لايه جداگانه ) . اولين لايه ،‌ شامل عناصر ضروری فريمورك به منظور دستيابی به داده است . دومين لايه ، شامل APIs و كنترل هائی است كه قابليت های دستيابی به داده را در اختيار برنامه نويسان قرار می دهد .
دستيابی به داده مستلزم بكارگيری چهار عنصر اساسی زير است :
• برنامه وب ( ASP.NET )
• لايه داده ( ADO.NET )
• ارائه دهنده داده ( Data Provider )
• منبع داده ( Data Source)
ارتباط بين عناصر فوق، زيرساخت و يا فونداسيون لازم برای تمامی برنامه های وب مبتنی بر داده را ارائه می نمايد .
شكل زير عناصر و معماری دستيابی به داده را نشان می دهد .
شكل 1 : معماری دستيابی داده
منبع : MSDN
در ادامه جايگاه هر يك از عناصر فوق را از پائين به بالا بررسی می نمائيم .
منابع ذخيره سازی داده
منابع ذخيره سازی داده ، نقطه نهائی در معماری دستيابی داده بوده كه بدون وجود آنان اصل مسئله دستيابی داده زير سوال می رود . با استفاده از ADO.NET 2.0 و كنترل های جديد ارائه شده در ASP.NET 2.0 ، يك برنامه وب قادر به دستيابی داده از منابع داده متنوعی نظير : بانك های اطلاعاتی رابطه ای ، فايل های XML ، سرويس های وب ، فايل های متنی و يا داده های موجود در فايل های Excel می باشد .
بخاطر داشته باشيد كه منابع ذخيره سازی داده با اين كه دارای جايگاه خاص خود می باشند ولی از آن مهمتر ، مكانيزم هائی می باشند كه با استفاده از آنان به منابع داده متصل و عمليات مرتبط با داده را انجام خواهيم داد .
Data providers
ADO.NET ،‌ به منظور ارتباط با منابع داده متفاوت از مجموعه ای كلاس و دستور استفاده می نمايد كه آنان را مديون Provider model است . در واقع Provider ،‌ مجموعه ای از اينترفيس ها و كلاس های لازم به منظور ذخيره و بازيابی داده در ارتباط با يك منبع داده خاص را ارائه می نمايد. بديهی است مهمترين دستاورد رويكرد فوق ، انعطاف لازم به منظور نوشتن كد مورد نياز برای دستيابی به داده ( استفاده از ADO.NET ) از چندين نوع منبع داده می باشد .
در ASP.NET 2.0 ، همچنان از Provider model به منظور انجام عمليات مختلف در ارتباط با دستيابی داده استفاده می گردد .
جدول زير چهار شی اساسی تشكيل دهنده ساختار عملياتی يك provider را نشان می دهد :
عملكرد شی
ايجاد يك اتصال به منبع و يا منابع مشخص شده Connection
اجرای يك دستور در ارتباط با يك منبع داده Command
خواندن داده ها از يك منبع داده بر اساس يك
ساختار با ويژگی فقط خواندنی و صرفا" به سمت جلو DataReader
نشر يك DataSet و بهنگام سازی آن با منبع داده DataAdapter
ADO.NET API
ADO.NET API ، شامل امكاناتی است كه با استفاده و بكارگيری آنان تمامی منابع داده يكسان بنظر می آيند .صرفنظر از منبع داده ، پردازش لازم به منظور بازيابی و استخراج اطلاعات ،‌ مستلزم استفاده از كلاس های كليدی و عمليات مشابهی است . دربخش دوم با اين لايه و امكانات آن بشتر آشنا خواهيم شد.

لايه برنامه وب
ASP.NET ( بالاترين لايه ) با ارائه مجموعه ای از كنترل ها و امكانات باعث كاهش حجم كد مورد نياز به منظور دستيابی به داده می گردد. مثلا" پياده كنندگان برنامه های وب می توانند از برنامه كمكی ( ويزارد) منبع داده برای ايجاد و پيكربندی اتوماتيك يك منبع داده استفاده نمايند و در ادامه با اجرای query دلخواه خود ،نتايج مورد نظر را بازيابی نمايند . علاوه بر اين ، می توان كنترل های متفاوتی را به يك منبع داده نسبت داد . بدين ترتيب شكل ظاهری و محتوی كنترل می تواند به صورت اتوماتيك مقداردهی گردد ( بر اساس اطلاعات بازيابی شده از منبع داده ) .
كنترل های فوق در اشكال و اندازه های متفاوتی ارائه شده اند ( نظير Grids ,Trees,Menus و lists ) . برای نسبت دهی يك كنترل به يك منبع داده از خصلت DataSourceID استفاده می شود كه می توان آن را در زمان طراحی و يا اجراء تعريف نمود .
كنترل های منبع داده از طريق امكانات ارائه شده توسط يك provider به يك منبع داده نسبت داده می شوند. مهمترين مزيت يك كنترل منبع داده،‌ امكان استفاده از آنان در صفحات مورد نياز است. علاوه بر اين ، برای انجام عملياتی نظير paging ،‌ مرتب سازی و بهنگام سازی ضرورتی به نوشتن حتی يك خط كد نخواهد بود .
در بخش دوم با تمركز بر روی لايه دوم ( ADO.NET API ) با امكانات موجود به منظور كار با ADO.NET ، كنترل های ASP.NET و providers بشتر آشنا خواهيم شد .

در اين مقاله شما در مورد کار با با پايگاه داده در ASP.NET آشنا خواهيد شد. بدين معنا که در صدد هستيم تا رويه ای کلی از مفاهيم، روشها وابزارهای مورد استفاده در ASP.NET جهت برقراری ارتباط با پايگاه داده، نشان دادن داده ها، دستکاری داده ها، بهنگام سازی و... توسط اشيايی چون مهيا کننده های بانک های اطلاعاتی، DataSetها XML، و ... معرفی می شود.

اگر تا بحال با پايگاه داده کار نکرده ايد شايد provider يک پايگاه داده برای شما نامفهوم باشـد. بطور خلاصه راهی را که بايد طی کرد تا به پايگاه داده متصل شده، آنرا باز کرده و داده ها را دستکاری کرده و دستورات را اجرا نمود، بوسيله يک تهيه کننده اطلاعات مشخص می شود. در ASP.NET معمولا از دو روش برای اين کار استفاده می شود. روش اول اينکه اگر پايگاه داده شما از نوع SQL Server باشد بايستی با مدل SQLClient کار کرد و اگر پايگاه داده شما غير از SQL Server باشد (در حال حاضر) بايد از روش ديگر يعنی مدل OleDb استفاده نمود. بعنوان مثال اگر پايگاه داده شما Oracle ،Sybase و يا Access باشد بايد از روش OleDb استفاده کنيد.

روش کار بدين صورت است که ابتدا بايستی فضانام زير را در صفحاتی که از بانک اطلاعاتی استفاده می شود فراخوانی کرد:

<% @ Import NameSpace="System.Data" %>
<% @ Import NameSpace="System.Data.OleDb" %>
برای برقراری ارتباط با پايگاه معمولا از عبارت زير استفاده می شود:

Dim ObjConn As New OleDbConnection("Provider=Microsoft.Jet.OLEDB.4.0; DataSource=e:\db\users.mdb")
که قسمت DataSource آدرس فايل پايگاه داده است که در اينجا يک بانک Access است. همانگونه که ملاحظه می کنيد از رشته ارتباطی يا Connection String بعنوان پارامتر استفاده شده است و بوسيله متد Open ارتباط باز می شود:

objConn.Open()
لازم به توضيح است که در پايان کار بوسيله متد Close ارتباط را خاتمه می دهيم.

بمحض ارتباط با پايگاه داده می توان دستورات را به آن فرستاد. اين کار معمولا بوسيله شی OleDbCommand انجام می شود. جهت انجام اين کار می توان يک دستور SQL يا نام يک روال ذخيره شده (Stored Procedure) را مشخص نمود و بنا به مقتضيات می توان اعمال مختلفی را روی پايگاه پياده نمود:

Dim objCommand As New OleDbCommand ( "Select * From users", objConn )
ملاحظه می کنيد که کلاس Command از دو پارامتر رشته SQL و نام رشته ارتباطی برای فرستادن دستورات به پايگاه داده استفاده می کند. برای مثال آنچه را که در عبارت فوق ديديد می توان به بخشهای کوچکتر زير تقسيم کرد.

ابتدا تعريف شي:

Dim objCommand As New OleDbCommand()
سپس نسبت دادن آن به رشته ارتباطی جهت برقراری ارتباط پايگاه:

objCommand.Connection= objConn
مشخص کردن عمليات مورد نظر بوسيله دستورات SQL:

objCommand.CommandText="Select * From Users"
حتی می توانيد عمليات فوق را بصورت ذيل انجام دهيد:

Dim objCommand As New OleDbCommand( SQL string, Connection string )
روشهای فوق دقيقا يک کار مشابه را انجام می دهند با اين اوصاف که در عبارت آخر بجای شئ ارتباطی از يک رشته ارتباطی استفاده شده است. تا اين مرحله هنوز عبارات فوق را به اجرا در نياورده ايم. برای اين کار راه های متفاوتی وجود دارد:

- از ExecuteNonQuery زمانی استفاده می شود که قصد برگرداندن داده ها از پايگاه مورد نظر نباشد مثلا در مواقعی که از دستورات SQL جهت درج (Insert) و بهنگام سازی (Update) استفاده شود.

objCommand.ExecuteNonQuery
- از ExecuteReader برای خواندن و برگرداندن اطلاعات از پايگاه استفاده می کنيم.

Dim ObjRead As OleDbDataReader
objRead=objCommand.ExecuteReader
- برای دستکاری يک تک مقدار مشخص و مورد نظر از متد ExecuteScalar استفاده می شود.

برای خواندن داده ها معمولا از کلاس DataReader استفاده می شود -برای خواندن نه برای اضافه کردن يا بروز کردن- اين شئ بصورت مستقيم به پايگاه داده دسترسی دارد و فقط خواندنی (Read Only) است. البته اين خاصيت محدوديتی برای آن است اما برای خواندن ساده داده روشی کامل بشمار می رود.


Dim objReadaer As OleDbDataReader
objReader=objCommand.ExecuteReader
Whlie objReader.Read
Response.write(objReader.GetString(0)& "
" )
End While
عبارت فوق جهت نمايش و چاپ داده ها بکار می رود. متد Read خواندن را تا زمانيکه به پايان نتايج نرسد ادامه می دهد و عبارت objReader.GetString(0) برای برگرداندن نسخه رشته ای ستونهای رکورد کاربرد دارد. در ليست زير چند متد ديگر برای برگرداندن مقادير داده ای متغيرها آمده است:

GetBoolean(x) مقدار منطقی را بر می گرداند.
GetChar(x) مقدار کاراکتری را برمی گرداند.
Get DataTypeColumn(x) نوع داده را در ستون برميگرداند.
GetString(x) مقداررشته ای را برمی گرداند.
و...

در اين بخش شما به دانسته های بخش اول نياز داريد. شئ بعدی که مورد بحث قرار می گيرد کلاس Data Adapter است. OleDBDataAdapter اطلاعات را می گيرد و يک ارتباط منطقی بين داده ها و کلاس Dataset ايجاد ميکند. بطور کلی ميتوان گفت Data Adapter در نظر اول معادل Data Command می باشد. روش استفاده از Data Adapter ها بطور معمول بصورت زير تعريف می شود:


Dim objAdapter As New OleDBDataAdapter("Select * From Users",objConn)



ملاحظه می کنيد که شئ Adapter از دو پارامتر- يکی رشته دستورات SQL و ديگری رشته ارتباطی - برای فرستادن دستورات به پايگاه داده استفاده می کند. بطور معمول DataAdapter برای پرکردن DataSetها و بروز کردن پايگاه بوسيله يک DataSet و اجرا کردن دستورات بکار می رود. اکنون نمای کلی از کاربرد فوق را در زير می بينيد:


Dim ds As DataSet = New DataSet()
objAdapter.Fill(ds,"Users")



متد Fill جهت اجرای دستور تنظيم شده در Data Adapter بکار می رود. بعبارت ديگر اطلاعات واکشی شده از پايگاه داده در يک جدول با نامی که ما تعيين می کنيم (Users) ذخيره می شود.
نکته ضروری اينست که تکنيک Mappings در اکثر مواقع کارساز است. Mappings عبارت است از ساختن يک نام مستعار (Alias) برای نام جداول در يک Dataset. اين aliasها هيچگونه تاثيری در منبع داده ندارد و وقتی که بوسيله DataAdapter فرستاده می شود بصورت خودکار بنام پيش فرض تبديل ميشود. اين تکنيک باعث خوانايی کد و راهنمايی برنامه نويس در ارجاع های بعدی وتشخيص جداول فراخوانی شده ميشود.


objAdapter.TableMappings.Add("adbtable","Users")
with objAdapter.tableMapping(0).ColumnMappings
.Add("PID","ID")
.Add("LAstName","Lname")
.Add("StreetAddress","Addy")
End with
objAdapter.Fill(ds)



در تکنيک فوق بجای استفاده از عبارت ds.Tables("adbtable") ميتوانيم Ds.Tables("Users") را بکار ببريم. در بخشهای آينده ديگر فوايد استفاده از Mappings آمده است. همچنين کلاس CommandBuilder برای بهنگام کردن يک بانک که بوسيله Dataset صورت گرفته يک شيوه صحيح بشمار ميرود:


Dim cmdBLD As New OleDBCommandBuilder(objAdapter)



که در عبارت فوق شئ objAdapter بعنوان پارامتر به دستور CommandBuilder فرستاده شده و سپس بوسيله متد Update منبع داده بهنگام می شود:


objAdapter.Update(ds,"Users")



در ادامه، مثال زير بعنوان جمع بندی مطالب قبلی آمده است. توجه داشته باشيد در مثال زير نتيجه ای بعنوان خروجی در مرورگر نمايش داده نمی شود و فقط از منبع داده ای اطلاعات خوانده شده و يک شئ Dataset پر می شود:


<%@ Import NameSpace="System.data" %>
<%@ Import NameSpace="System.Data.OleDB" %>

< Script Language="VB" Runat="Server">

Sub Page_Load( Sender As Object, E As EventArgs)
Dim objConn As New OleDBConnection("PROVIDER=Microsoft.Jet.OLEDB.4.0; DATA Source=e:\db\users.mdb")

objConn.Open()
Dim ds As DataSet=New DataSet
Dim objAdapter As New OleDBDataAdapter("Select * From Users",objConn)
Dim objcmdBLD As New OleDBCommandBuilder(objAdapter)
Obj.Adapter.Fill(ds,"Users")
End Sub

< /Script>