چای سبز و خواص درمانی آن برای بیماریها

قدمت استفاده از چاي به بيش از 500000 سال قبل ميرسد. شواهد گياهشناسي نشان مي دهند كه هند، چين، برمه و تايلند خاستگاه چاي مي باشند. به نظر ميرسد كلمه انگليسي Tea از كلمه مالاكائي ''teh'' يا كلمه چيني ''t'e'' گرفته شده باشد. اصطلاح چيني ''Ch'a'' منشاء نامگذاري چاي در ساير زبانها مي باشد. هلندي ها و پرتغالي ها كه اولين وارد كننده هاي اصلي چاي بودند احتمالاً اين نام ها را به كشورهاي اروپايي و خاورميانه معرفي نمودند.
چاي داراي بهترين كيفيت از جوانه هاي تازه شامل دو يا سه برگ اول بعلاوه شكوفه هاي در حال رشد بدست مي آيد چاي با كيفيت پائين كه در تهيه چاي فوري و brick tea به كار مي رود از برگ هاي پائين ساقه حاصل مي شود.

3 نوع اصلي چاي شناخته شده است:

1- چاي سياه، بيشترين نوع تجاري چاي بوده كه به فاصله كوتاهي پس از چيده شدن، در طي مراحل خشك شدن و نگهداري دچار اكسيداسيون آنزيمي (تخمير) مي شود.
موادي بنام كاتشين (Catechin) و پلي فنولهاي موجود در برگ هاي چاي تبديل به تركيبات قهوه اي يا قرمزي بنام تئوفلاوين و تئوروبيجين مي شوند كه موجب مي شوند چاي دم كرده به رنگ سياه درآيد.

2- چاي الانگ (Olang) كه به رنگ قرمز يا زرد است و با تخمير نسبي بدست مي آيد.

3- چاي سبز كه دچار تخمير نمي شود و بلافاصله بعد از چيدن از اكسيداسيون كاتشين محافظت مي شود كه اكثر فوائد درماني چاي را به آن نسبت مي دهند.
از چاي سبز در طب سنتي هند به عنوان نشاط آور ضعيف، محرك، مدر و قابض و در طب سنتي چين بعنوان قابض، تقويت كننده قلب، محرك سيستم عصبي مركزي و مدر استفاده شده است. ساير كاربردهاي سنتي آن در درمان نفخ، تنظيم درجه حرارت بدن، تسريع هضم و بهبود روندهاي تفكر بوده است.

نتايج مطالعات باليني

*بيماريهاي قلبي- عروقي: بين محتوي فلاونوئيد رژيم غذايي و كاهش خطر بيماري قلبي ارتباط مثبت قوي وجود دارد. موادي مانند چاي، پياز و سيب حاوي فلاونوئيد هستند. همچنين مصرف كنندگان چاي سياه فشار خون سيستولي كمتري دارند.

*اختلال عملكرد مغزي : خاصيت ضد اكسيداسيون پلي فنولهاي چاي سبز ممكن است در اختلالات مغزي يك اثر محافظتي داشته باشد.

*اختلالات چربي: چاي معمولاً موجب كاهش چربيهاي خون مي شود اما در همه مطالعات نتايج يكساني حاصل نشده است.

*اختلالات كليوي: پلي فنولهاي موجود در چاي سبز عملكرد كليه را در بيماران مبتلا به نارسايي مزمن كليه بهبود مي بخشند.

*سرطان: در ژاپن خوردن حداقل 10 فنجان چاي در روز با كاهش خطر سرطان معده همراه بوده است. همچنين مطالعات مختلفي در ارتباط با تأثير مثبت چاي در پيشگيري از سرطان لوزالمعده، روده بزرگ، ريه و رحم انجام شده است.

*پوسيدگي دندان: عصاره برگ چاي سبز داراي اثرات ضد ميكروبي است و از ايجاد پلاك و پوسيدگي دندان جلوگيري مي كند.

*كاهش وزن: پلي فنولهاي چاي سبز فعاليت آميلاز بزاق(آنزيم تجزيه كننده قندها) را مهار مي كند. جالب است بدانيد كه چاي بدون داشتن عوارض خطرناك داروهاي كاهنده وزن ميتواند موجب كاهش وزن، اندازه دور كمر و تري گليسريد خون مبتلايان به چاقي شود.

موارد منع مصرف:

اعتقاد بر آنست كه قبل و بعد از دريافت فرآورده هاي آهن و در شيرخواران نبايد از چاي سبز يا تركيبات پلي فنول آن استفاده نمود. شواهد موجود حاكي از آنست كه مقادير بيش از 250 ميلي ليتر در روز با سوخت و ساز آهن تداخل نموده و موجب كم خوني مي شود. شواهدي مبني بر منع مصرف در حاملگي وجود ندارد با اينحال بايد با پزشك مشورت نمود. مصرف چاي سبز در دوران شيردهي توصيه نمي شود.

تداخلات دارويي:

افزايش اثر متي سيلين و بنزيل پني سيلين، تشديد اثر آسپيرين و ساير داروهاي
ضد انعقاد مانند وارفارين (ويتامين K موجود در چاي سبز ميتواند بر ضد اثرات وارفارين عمل نمايد).

عوارض:

مصرف بيش از حد كافئين كه در چاي سبز و بعضي از عصاره هاي آن وجود دارد در بعضي از افراد باعث علائمي مانند عصبانيت، بيخوابي و بيقراري مي شود.

توجهات ويژه:

چاي داراي مقادير كم سديم و مقدار زيادي پتاسيم است و از آنجا كه بيماران مبتلا به بيماري كليوي مرحله پاياني بايستي مصرف پتاسيم خود را محدود نمايند، بايستي به اين مسئله توجه نمايند. علاوه بر اين انواع چاي ممكن است موجب تحريك بروز آسم در افراد حساس شوند